1985 yılında UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Göreme, kayaların içlerine ustaca oyulmuş, ve ikonoklastik dönemden, İncil’de yer alan hikayelere ve HristiyanHristiyan dünyasının önemli azizlerinden esinlenilerek resmedilmiş fresklerle bezenmiş manastır ve kiliseleriyle dikkati çekmektedir.
Göreme’nin Roma döneminde Venessa (Avanos) sakinleri tarafından nekropol olarak kullanıldığı sanılmaktadır. Durmuş Kadir, Yusuf Koç, El Nazar, Saklı, Meryem Ana ve Kılıçlar kiliseleri ziyaretçiler üzerinde büyüleyici bir etki yaratmaktadır. Göreme Açık Hava Müzesi, Büyük Aziz Basil ve kardeşlerinin Hristiyanlık fikirlerini birleştirdiği yerdir. Tokalı kilisesi, Keşişler ve Rahibeler Manastırı, Aziz Basil Şapeli ve Aziz Barbara, Elmalı, Yılanlı, Karanlık ve Çarıklı kiliselerinin mimari detayları ve duvar resimleri günümüzde yapıldığı zamandaki gibi canlı görünmektedir.
Göreme Açık Hava Müzesi’nin en önemli yapılarından bazıları şüphesiz Karanlık Kilise ve Tokalı Kilise’dir. Tokalı Kilise bir imparator tarafından yaptırılmış olup, ithal edilen lapislazuli taşından (laciverttaş) süslemeleri ile dikkat çekmektedir.
Kiliseyi öne çıkaran, canlı duvar resimlerinin yanısıra anıtsal mimarisidir. 11. yüzyıl sonu 12. yüzyıl başlarına uzanan Karanlık Kilise, adını narteks bölümündeki küçük bir pencereden aldığı çok az ışıktan almaktadır. Ancak ışık eksikliği, bu kilisenin hazinelerini canlı tutmasına ve fresklerin zamanın acımasız doğasına karşı direnmesine izin vermiştir. Hem kilise hem de dış dehliz İncil’de yer alan hikayelerin canlı ve etkileyici tasvirlerini taşımaktadır. Bu kilisenin gezgin listelerinin başında olmasına da şaşmamalı…
